Przeskocz do treści

Podstawowe odmiany wierzb (wiklin), na których opiera się przemysł koszykarski.

- Wierzba amerykanka – jest dominującą w uprawach plantacyjnych w Polsce. Nie znosi gleb suchych i zbyt wilgotnych, ładnie rośnie na glebach dobrych i średnio dobrych. Utrzymuje ona swoje bardzo dobre właściwości mimo wegetatywnego sposobu rozmnażania, co jest rzadkością w uprawie roślin. Łączy w sobie wiele korzystnych cech zarówno w uprawie jak i w produkcji koszykarskiej. Odmiana ta charakteryzuje się ogromnymi właściwościami technicznymi, jest odporna na złamania i zginania, łatwo daje się korować, dlatego jest bardzo ceniona przez koszykarzy wyplatających wiklinowe przedmioty. Ta odmiana wikliny jest mało odporna na choroby, szkodniki, przymrozki i chłody. Pomimo to, ma tyle cech dodatnich, że jest bardzo popularna i ceniona w przemyśle wikliniarsko-koszykarskim.

- Wierzba wiciowa – konopianka – ma bardzo liczne odmiany (około 300). Posiada liście podobne do konopii, stąd pochodzi polska nazwa tej wikliny. Występuje jako krzew, rzadziej jako drzewo. Krzewy osiągają wysokość do 5m, a drzewka do 10m. Po wyschnięciu nie traci swojego koloru, dlatego pręty nie są korowane szczególnie poniżej 180cm długości i wyplata się tzw. wyroby zielone, które charakteryzują się dużą wytrzymałością ze względu na korę. Pręty dłuższe, powyżej 180cm poddaje się przeróbce na taśmę wiklinową. Wiklina ta najlepiej udaje się na wilgotnych i mokrych napływowych lub gliniastych glebach oraz na przyrzecznych łąkach. Konopianka jest odporna na przymrozki.

- Wierzba purpurowa – krzew o wysokości 3-4m, posiada liczne odmiany. Rośnie nad rzekami i potokami na żyźniejszych glebach piaszczystych. Jest mniej wymagająca od konopianki, a przy tym wytrzymała na mrozy i upały. Ma bardzo elastyczne i mocne pędy. Wadą tej wikliny jest zła korowalność i słabe plony, dlatego też nie uprawia się jej, natomiast wykorzystuje się ją do krzyżówek międzygatunkowych.

- Wierzba migdałowa – kiedyś była uznawana za najlepszą odmianę wierzb koszykarskich. Ma wiele odmian. W stanie dzikim występuje nad rzekami, rowami, potokami i rośnie jako krzew lub drzewko osiągające wysokość do 10m. Wiklina migdałowa daje się łatwo korować, ma twarde i elastyczne drewno odporne na złamania. Cienkie pręty nadają się do wykonywania skomplikowanych splotów koszykarskich. Po okorowaniu kolor drewna jest błyszcząco biały. Wadą tej odmiany jest skłonność do wypuszczania bocznych gałązek, wrażliwość na przymrozki i gradobicie, a przede wszystkim gruby pień.

Przedmioty wyplatane z wikliny towarzyszyły człowiekowi w codziennym życiu przez kilka tysięcy lat....

Obecnie powraca się do wyplatania przedmiotów ze względu na użyty do ich wykonania naturalny surowiec, jakim jest wiklina, także ze względu na bogactwo zastosowanych technik i solidność konstrukcji. Dodatkowo wyroby wiklinowe cieszą ich naturalnym pięknem.

Plecionkarstwo było znane i praktykowane już kilka tysięcy lat przed naszą erą, poprzedziło nawet wypalanie naczyń z gliny. W kulturze egipskiej i celtyckiej wyplatano pojemniki o splocie tak gęstym, że mogły służyć do noszenia wody. Wyplatano także dachy, ściany domów, ogrodzenia, a nawet części garderoby.

Plecionkarstwo rozwinęło się na skutek poszukiwań przez człowieka sposobów zaspokojenia codziennych potrzeb. Ludzie wyplatali potrzebne przedmioty w domach na swoje potrzeby we własnym zakresie W Średniowieczu w zimowym okresie chłopi, pasterze, rybacy i robotnicy wyplatali różnego rodzaju kosze. Ludzie, których bieda zmuszała do wędrowania w celu poszukiwania zarobku, utrzymywali się z wyplotu koszy, a surowiec znajdowali w przydrożnych zaroślach. Z czasem ludzie prowadzący koczowniczy tryb życia zaczęli się osiedlać i stawali się osiadłymi rzemieślnikami. Często zasiedlali tereny zasobne w wiklinę, gdzie zajmowali się hodowlą oraz przetwórstwem wikliny.

W XIXw. zaczęły powstawać warsztaty i manufaktury plecionkarskie. Żaden produkt nie mógł się obejść bez wyplatanego opakowania np. kosze na ryby, koszyczki na butelki z winem, kosze na kwiaty i inne.

W XXw. opakowania te zostały zastąpione opakowaniami z płyt wiórowych, kartonu i plastiku.. W produkcji przedmiotów codziennego użytku coraz częściej używano nowoczesnych materiałów. Wiklina,  rarttan czy słoma stawały się coraz mniej popularne i nie doczekały się należytego uznania.

W dzisiejszych czasach wyroby wiklinowe są coraz bardziej doceniane ze względu na praktyczne zastosowanie, ekologiczność i estetyczny wygląd, a przedmioty wyplatane z wikliny coraz częściej goszczą w naszych domach. Wyplatane przedmioty nadal okazują się niezastąpione i ciągle używa się ich w handlu i przemyśle. Zarówno w małych sklepach, jak i w marketach eksponuje się pieczywo w wiklinowych koszykach. Wiklinowe kosze służą także do przechowywania pościeli, nawet przedmiotów wrażliwych na wstrząsy. Coraz częściej do dekoracji mieszkań, wystaw i sklepów używa się przedmiotów wyplatanych z wikliny. Wiklina znalazła także swoje miejsce w ogrodzie, jest wspaniałym materiałem dekoracyjnym. Warto także wspomnieć, że metodą plecionkarstwa wyrabia się kosze do  balonów, a nawet trumny wiklinowe.

 

Wóz wiklinowy
Wiklina ogrodowa