Wybór produktów wiklinowych dostępnych w sieci jest ogromny. Od małych koszyczków do przechowywania, koszy na pranie po duże skrzynie i kufry. Chętnie wybieranym produktem są meble wiklinowe jak np. fotele bujane, krzesła, komody, regały czy szafki. Często zastanawiamy się jak przebiega cały proces produkcji i czy można wykonać mebel czy kosz wiklinowy na wymiar.
Czy można zrobić każdy kosz wiklinowy na wymiar ?
Teoretycznie tak ale w praktyce nie jest już to takie proste. Do produkcji niektórych wyrobów wiklinowych potrzebne są formy. Wykonane są one z drewna, które pozwalają podczas wyplatania uzyskać odpowiedni kształt. Na takich formach wyplatana są najczęściej używane i znane przez większość kosze zakupowe, koszyki wielkanocne czy tacki. Przy tworzeniu mebli potrzebne są formy do profilowania grubej wikliny. Po namoczeniu nawija się pręty i zasusza na formie.
Łatwo zauważyć że przy zmianie wymiarów czy wzoru będzie równoznaczne z wykonaniem nowej formy.
Najczęściej wykonywane kosze wiklinowe na wymiar
Najczęściej wykonywane kosze i meble wiklinowe na wymiar to:
kosze na pranie
kufry i skrzynie
komody
regały
szafki
kuferki
szuflady i skrzynki wiklinowe
Zamawiając kosz wiklinowy na wymiar możemy uzyskać gotowy produkt w wymiarach jakie nas interesują.
Rudnik nad Sanem może pochwalić się kolejnym wiklinowym pomnikiem. Na plantach w centrum miasta „ odpoczywa” ogromny wiklinowy Smok. Hrabia, bo tak został nazwany na cześć patrona wikliniarstwa Ferdynanda Hompescha jest wypleciony na metalowej konstrukcji. Nie jest to mały smoczek bo jego wymiary to siedem metrów długości i sześć wysokości. Na razie smok nie zionie ogniem ale ma on przyciągać, a nie odstraszać. Jak widać wiklina daje duże możliwości w tworzeniu wyjątkowych dzieł. Smok stanowi wspaniałą reklamę dla tak małej miejscowości w której tradycją jest wyplatanie wyrobów wiklinowych.
Plecionkarstwo związane jest z początkiem dziejów ludzkości. Świadczą o tym wykopaliska z epoki pierwotnej i starożytności. Wszędzie tam, gdzie w przeszłości osiedlał się człowiek, znajdujemy szczątki przedmiotów plecionych z korzeni trawy, lub gałęzi. W miarę upływu czasu zaczęto wyplatać z wikliny nie tylko przedmioty codziennego użytku, ale także przedmioty artystyczne i dekoracyjne.
Wiklina to surowiec używany od lat do oplotu przedmiotów użytkowych oraz dekoracyjnych. Nie każdy zdaje sobie sprawę, że zaczęło się to bardzo dawno temu. Najbardziej znanymi ośrodkami wikliniarstwa na dzień dzisiejszy są: Nowy Tomyśl leżący w woj. wielkopolskim i Rudnik nad Sanem, który położony jest na Podkarpaciu w Kotlinie Sandomierskiej na lewym brzegu Sanu i rzeczką Rudną. My przybliżymy Państwu historię koszykarstwa w Rudniku nad Sanem.
Rozwój koszykarstwa
Rudnik nad Sanem zawdzięcza swoją pozycję głównie austriacko-czeskiemu hrabi Ferdynandowi Hompeschowi, który w czasach zaborów pod koniec XIX w. został właścicielem dóbr rudnickich. To właśnie z jego inicjatywy i za jego staraniem rozwinął się przemysł koszykarski w tym mieście, który przetrwał do dzisiejszego dnia. W dorzeczu rzeki bujnie rosła dzika, która od dawna była wykorzystywana przez miejscowych do wyplatania koszy kobiałek sprzętów i płotów na potrzeby własne.
W latach 1872-1873 hrabia wysłał kilku mieszczan rudnickich do Wiednia na naukę koszykarstwa, którzy stali się mistrzami w tej dziedzinie. Dodatkowo w 1878 r. założono szkołę koszykarską w Rudniku, w wyniku czego powstała gęsta sieć chałupników nie tylko w mieście, ale i w okolicznych miejscowościach. W 1882 r. hrabia Hompesch założył firmę pod nazwą Szkoła koszykarska Karol Józef Krauz we Wiedniu. Podobno był to normalny zakład produkcyjny, który nazwano szkołą, aby uniknąć podatków. Produkowano już meble wiklinowe, galanterię, przedmioty artystyczne i ozdobne, które sprzedawano wielu krajom Europy i świata.
Hrabia Ferdynand HompeschPomnik upamiętniający Hrabię Hompescha
Wyroby wiklinowe - główne źródło dochodu
Koszykarstwo stało się obok rolnictwa podstawowym zajęciem mieszkańców Rudnika i okolic. Potrzebowano fachowców, dlatego przeniesiono do Rudnika Krajową Centralną Szkołę Koszykarską i Prasko-Rudnicka Fabrykę Koszyków. W okresie międzywojennym zamieniła się w jedną z największych baz koszykarskich w Europie. Zakłady stały się zamożne na tyle, że opłacało im się importować z krajów tropikalnych. Sprowadzano takie surowce jak: bambus, trzcinę, rafię, jutę. Wyplatano z nich jeszcze bardziej wyszukane przedmioty.
II wojna światowa - wpływ produkcję wyrobów wiklinowych
W międzyczasie wspaniały rozkwit wikliniarstwa został przerwany przez wybuch I i II wojny światowej. Wtedy ludzie musieli zmienić asortyment i zaczęli wyplatać specjalne zielone maskujące kosze na kule i słomiane łapcie dla wartowników.
W okresie międzywojennym zaczęły się mnożyć żydowskie firmy koszykarskie, których właściciele bogacili się i budowali duże magazyny. Część z nich przetrwało do dnia dzisiejszego. Wszystko działo się kosztem biednej ludności, która stała się tanią siłą roboczą. Budziło to niezadowolenie chałupników i prowadziło do wybuchów strajków, które odrobinę wpłynęły na poprawę ich sytuacji. W okresie okupacji hitlerowskiej Żydzi zostali wymordowani, niektórym udało się zbiec za granicę gdzie maja swoje firmy koszykarskie. W Rudniku w czasie okupacji została tylko Spółdzielnia Koszykarska Wierzba. Zakład wyrabiał maty wiklinowe, pojemniki na pociski armatnie, chodaki ochronne dla wartowników i małe ilości galanterii koszykarskiej. Firma ta przetrwała okupację, a po wyzwoleniu stała się ośrodkiem odnowy i rozwoju wikliniarstwa w Rudniku.
Powojenny rozwój branży wikliniarskiej
Po wojnie istniały też dwie inne spółdzielnie koszykarskie. W 1948 r. wszystkie trzy połączyły się w jedno przedsiębiorstwo pod nazwą Koszykarska Spółdzielnia Pracy "Jedność" w Rudniku nad Sanem. Po zjednoczeniu spółdzielnia zaczęła się rozwijać w błyskawicznym tempie; zbudowano nowe warsztaty, gotowalnie wikliny, korowalnie, magazyny. Pojawił się jednak problem - brak wikliny, trzciny tropikalnej, bambusa, rafii i innych surowców potrzebnych do produkcji mebli. Dopiero gdy patronat nad Jednością przejęła C.P.L.i A. (Centrala Przemysłu Ludowego i Artystycznego) uzyskano fundusze na zwiększenie powierzchni uprawy wikliny. Zwiększono import surowców tropikalnych potrzebnych do wyplatania, a także pieniądze na budowę magazynów, warsztatów i urządzeń produkcyjnych. Z powrotem nawiązano współpracę z amerykańskimi firmami. W 1970 r. zorganizowano Obchody 100-lecia Rzemiosła Plecionkarskiego w Rudniku nad Sanem. Była to piękna impreza lokalna z wystawami wyrobów wiklinowych, festynami i tańcami. Po obchodach pozostały jednak trudności i kłopoty codzienne.
III dekada XXI wieku - upadek rzemiosła
Na dzień dzisiejszy Rudnik nad Sanem rozwija się coraz mniej w kierunku koszykarstwa. Zawód wikliniarza to ciężka i niewdzięczna praca rękodzielnicza. Do wyplatania wykorzystuje się prymitywne narzędzia i sprzęt takie jak: nożyce, kleszcze, obcęgi, zginacze, szpile i inne. Cała praca wykonywana jest w pozycji siedzącej, często pochylonej, co sprzyja różnym schorzeniom i deformacji kręgosłupa. Jest to zajęcie niedochodowe i dlatego maleje liczba koszykarzy zajmujących się wyplataniem koszy wiklinowych. Braki wikliny ze względu na susze oraz trudności w pozyskaniu rąk do pracy spowodowały ogromny wzrost surowca. Pędy gotowej do wyplatania wikliny są bardzo drogie co przekłada się na cenę końcową produktu. Ogólnie wyroby wiklinowe sporo podrożały, ale sam zysk nie. I tu zamyka się błędne koło że jest to zajęcie nieopłacalne.
Czy komoda wiklinowa spełni swoją funkcję w naszym domu?
Komody wiklinowe to oryginalne meble dla osób ceniących rękodzieło. W zależności od wzoru oraz materiału z jakiego są wykonane, mogą służyć nie tylko jako mebel dekoracyjny, ale również do użytku codziennego. Komody wiklinowe najczęściej wybierane są do łazienki ze względu na trwałość. To pomieszczenie narażone na częstą wilgoć nie jest przyjazne dla zwykłych mebli. Pod wpływem wilgoci i pary zwykłe meble nabierają niechlujnego wyglądu. Puchną oraz rozklejają się, a po niespełna dwóch latach wyglądają jak ze śmietnika.
Szafka łazienkowa z płyty meblowej
Takie meble nie nadają się już do naprawy czy renowacji. W przypadku wyrobów wiklinowych, mebel można odnowić przez czyszczenie lub lakierowanie. Wiklina szczególnie ta malowana jest wyjątkowo odporna krótkotrwałe działanie wody.
Komoda wiklinowa to zdecydowanie lepszy wybór mebla do łazienki. Elegancki wygląd oraz trwałość zaskoczy nie jednego użytkownika.
Nie tylko w łazience znajdą zastosowanie ale również w pokoju, salonie czy w wiatrołapie jako komoda na buty.
Plecionki z wikliny oraz meble wiklinowe to produkty często spotykane w naszych domach. Kiedyś wystarczała trwałość i funkcjonalność plecionki. W obecnych czasach liczy się nie tylko jakość ale również estetyka oraz oryginalny wygląd. Rzemieślnicy wprowadzają nowe wzory produktów oraz uszlachetniają wiklinę wykorzystywaną do wyplatania koszy. Obserwując sprzedaż wyrobów wiklinowych, możemy zauważyć, że typowa naturalna wiklina straciła popyt i górują produkty szykowne o niespotykanym wyglądzie. Klienci chętnie wybierają koszyki malowane dekoracyjnie lub wybielane chemicznie. Wyroby wiklinowe są to produkty bardzo trwałe i nie potrzebują dodatkowych powłok ochronnych. Lakierowanie powoduje że wiklina jest bardziej krucha, a wybielanie znacznie zmniejsza jej wytrzymałość.
Jak wybielić wiklinę chemicznie ?
Wiklinę wybiela się nadtlenkiem wodoru znany jako perhdrolem z dodatkiem nadtlenku sodu i wody oczyszczonej w przykładowej proporcji:
Nadtlenek wodoru 30% (perhydrol) – 1L
Wodorotlenek sodu – 5g
Woda destylowana – 1L
Wybielanie to proces polegający na kąpieli wikliny lub już gotowych mebli wiklinowych w substancji żrącej, która w wyniku zachodzących reakcji rozjaśnia wiklinę. Niestety uzyskując oryginalny, jasny wygląd mebli wiklinowych tracimy na ich trwałości. Pędy wiklinowe przez działanie silnych środków chemicznych są kruche i mało elastyczne. Po wybielaniu część substancji chemicznych zostaje uwięziona w wiklinie którą ciężko oczyścić z pozostałości. Ponadto wiklina wybielana pod wpływem promieni UV szybko wraca do pierwotnej barwy. Kraje zachodnie rezygnują z produktów wytwarzanych w taki sposób i wybierają tradycyjną lub lakierowaną wiklinę.
Jest to sposób niebezpieczny ze względu na opary i może być wykonywany tylko przez firmy wyspecjalizowane w tej dziedzinie.
Ręcznie wyplatane kosze na pranie rattanowe to najlepsze kosze łazienkowe na brudną bieliznę. Kosz na pranie z rattanu ma zalety nie do podważenia. Odporność na wilgoć, trwałość i precyzja to cechy o których należy pamiętać wybierając kosz na pranie.
Przykładowe kosze na bieliznę z rattanu syntetycznego:
Kufry i skrzynie rattanowe to ekskluzywny towar dla najbardziej wymagających. Białe skrzynie rattanowe to świetne pojemniki na pościel do sypialni.
Wraz z postępem technologicznym i zapotrzebowaniem na nowoczesne rozwiązania na rynku pojawiły się wyroby z rattanu syntetycznego jako alternatywa dla wikliny. Czym się różnią? Podstawowa różnica to trwałość. Rattan syntetyczny, inaczej technorattan, to bardzo trwały materiał plecionkarski stosowany do oplotu koszy, koszyków, kufrów, koszy na pranie czy mebli. Skrzynie z technorattanu są odporne na warunki atmosferyczne tj. zmiany temperatury, wilgoć, a nawet wpływ UV przez co z upływem czasu nie zmienia koloru jak np. wiklina nawet ta malowana. Wizualnie rattan bardzo ładnie prezentuje się, a gotowy produkt rattanowy przewyższa swoją klasą wyroby wiklinowe.
Szuflady wiklinowe i skrzynki regałowe z wikliny znane są w wielu domach. Te oryginalne pojemniki o szerokim zastosowaniu ułatwiają nam codzienne życie. Rynek jest mocno nasączony tego typu produktami ze względu na duży popyt. Najbardziej znane to kosze wiklinowe w kształcie skrzynek służące do przechowywania domowych bibelotów.
Wiklinowe szuflady to praktyczne kosze regałowe. Kosz wiklinowy można zastosować do mebli, w garderobie lub pod łóżko. Szuflady z wikliny można zamówić na wymiar przez co możemy zagospodarować wolne miejsce. W takim pojemniku schowamy drobne przedmioty domowe zachowując ład w mieszkaniu. Naturalna wiklina jest w ciepłym odcieniu przez co nadaje pomieszczeniu dodatkowego uroku. Z lakierowanych najchętniej wybierane kolory to biały i brązowy. Białe szuflady wiklinowe idealnie wkomponują się w wystrój łazienki. Farba dodatkowo zabezpiecza koszyk przed wilgocią przez co koszyk jest trwalszy.
Duża szuflada wiklinowaSzuflada wiklinowa białaSzuflada wiklinowa podłużnaSzuflada wiklinowa ciemnobrązowa z obszyciem
Koszyki do przechowywania to niezastąpione segregatory na domowe rzeczy. Praktyczne zastosowanie znajdą szczególnie w łazience jako pojemniki na kosmetyki, ręczniki czy środki czystości. Wiklina szczególnie ta malowana oraz rattan syntetyczny są to materiały, które sprawdzą się w trudnych, wilgotnych warunkach.
Kufry wiklinowe z przeznaczeniem jako pojemnik na pościel, zabawki i inne domowe drobiazgi. Bardzo modne są w tym sezonie kufry kolorowane. Dominuje kolor biały i w odcieniach brązu. Nie brakuje też miłośników klasycznej wikliny naturalnej. Poniżej kilka przykładów kufrów plecionych z wikliny.
Biały kufer wiklinowyWiklinowa skrzynia w odcieniach brązu
